Vranjska Banja je banja sa najtoplijom mineralnom vodom u Evropi. Voda temperature od 94° C do čak 110° C, kapaciteta 140 litara u sekundi, izbija na površinu zemlje iz desetak izvora.
Značaj ove vode nije samo u visokoj temperaturi, nego i u izuzetnom lekovitom svojstvu (mineralna, bogata sumporom, blago alkalna). Pomaže u lečenju svih oblika reumatizma, neuroloških oboljenja, posttraumatskih stanja, bolesti organa za varenje, ginekoloških i kožnih oboljenja.
Vranjska Banja je jedna od osam tzv. Kraljevskih banja u Srbiji. U njoj se od 1914. godine lečio i kralj Petar I Karađorđević. Kraljeva kada se i danas čuva i koristi.
O Banji
Vranjska Banja se nalazi na jugu Srbije, 12 km jugoistočno od Vranja, na nadmorskoj visini od 400 m. Pominje se još u „Povelji kralja Stefana Dušana” iz XIV veka. Iznad crkve Svetog Ilije, na desnoj strani reke Banjštice, nalaze se tragovi srednjovekovnog grada Izoma. Za vreme turske vladavine došlo je do stagnacije u kulturnom i privrednom razvoju i do iseljavanja stanovništva. Turci su Banju nazivali Ilidžom i koristili su njene termalne izvore.
Nakon oslobođenja od Turaka dolazi do razvoja Banje, koja u tom periodu i dobija naziv Vranjska Banja – po varošici u čijoj se blizini nalazi. Od tada kreće njen uspon, prekidan ratovima, ali i lošom politikom lokalne vlasti, koja je u pojedinim periodima nanosila više štete nego neki ratovi.
Istorijat lečilišta
Malo je ustanova u okolini koje bi mogle da se pohvale tradicijom i dužinom postojanja kakvu ima Specijalna bolnica za rehabilitaciju u Vranjskoj Banji.
Gradnju objekta u kome se danas nalazi Specijalna bolnica „Vranjska Banja” naložio je kralj Milan Obrenović, pošto je, loveći na obroncima planine Besna kobila, primetio gust oblak vodene pare koji se podizao iznad izvora u Vranjskoj Banji. Sa pratnjom se spustio do izvora i bio iznenađen njegovom temperaturom, ali i izdašnošću. Odmah je izdao naredbu da se izgradi velelepni objekat, koji se i danas koristi. Sadašnja zgrada Specijalne bolnice podignuta je 1888. godine.
Redovni gosti Vranjske Banje bili su članovi obe kraljevske porodice. Ovde se od 1901. godine lečila kraljica Draga Mašin. U banji je od skora, posle rekonstrukcije, dostupna i kada Kraljice Drage.
Takođe, kralj Petar I Karađorđević lečio je kostobolju u termalnoj vodi Vranjske Banje. Vest o početku Prvog svetskog rata zatekla ga je u Banji, pa je 1915. prekinuo lečenje zbog odlaska na front. Kraljeva kada se i danas čuva i koristi. Zbog toga je Vranjska Banja jedna od retkih Kraljevskih banja u Srbiji.
Danas je Vranjska Banja svojevrsna ekološka oaza sa velikim potencijalom za balneološki turizam. Uz to predstavlja i atraktivnu destinaciju za lečenje posttraumatskih stanja i niza oboljenja, ali i za pripremu sportista ili, jednostavno, kao prijatan kutak za odmor i rekreaciju. Specijalna bolnica za rehabilitaciju specijalizovana je medicinska ustanova koja čini stub razvoja celog mesta i poseduje mogućnosti i kapacitete vredne poštovanja poznatih lečilišta u svetu.
Izleti
- Izom, vizantijski grad u Vranjskoj Banji.
- Markovo kale, ostaci srednjovekovnog utvrđenja, na antičkim temeljima. Pretpostavlja se da ga je podigao vizantijski car Justinijan I u VI veku (severno od Vranja, 3–4 km).
- Hamam, staro tursko kupatilo, sagrađeno krajem XVII veka. Književnik Bora Stanković često ga pominje u svojim delima.
- Muzej-kuća Bore Stankovića, izgrađena oko 1850. godine. U muzej je pretvorena 18. juna 1967. godine.
- Pašin konak, zdanje koje je sagradio moćni Raif-beg Džinoli 1765. godine. U prvoj zgradi (danas Narodni muzej) bio je selamuk za boravak muškaraca, a u drugoj (danas Poslovni centar SIMPO) – haremluk za pašine žene.
- Beli most, podignut 1844. godine. Zovu ga i „most ljubavi” jer je, po legendi, podignut u spomen nesrećne ljubavi Turkinje Ajše i srpskog pastira Stojana.
- U blizini Vranjske banje nalaze se i prvoklasne izletničke destinacije: Vlasinsko i Aleksandrovačko jezero, brana Prvonek, planina Besna kobila i manastir „Sv. Prohor Pčinjski”. Do ovih destinacija organizuju se fakultativni izleti.
Terapijske indikacije
Najveću lekovitu vrednost vode predstavlja rastvoren lekovit gas sumpor-vodonika u količini od 1,9 mg/l, što je skoro duplo više od dovoljne količine od 1 mg/l, koja definiše vodu sa lekovitim dejstvom.
Sumpor iz sulfidnih mineralnih voda lako se resorbuje preko kože, creva i pluća. Njegova resorpcija je veća pri višim temperaturama vode i kiseloj reakciji.
Kroz kožu i preko respiratornog sistema resorbuje se preko 90% sumpor-vodonika, a maksimalna koncentracija u krvi dostiže se posle kupanja.
Osim sumpor-vodonika, veliki kvalitet mineralne vode predstavlja i njena temperatura od preko 90° C, što joj daje veliku balneoterapijsku vrednost, jer može da se koristi kupanjem u sklopu niza hidroterapijskih procedura, vežbi i podvodnih masaža. To se lekovito odražava na sledeća hronična oboljenja:
- Bolesti lokomotornog aparata
- Zapaljenjski reumatizam
- Reumatoidni artritis (faza smirenog zglobnog zapaljenja);
- Behterevljeva bolest (početni stadijum).
- Degenerativni reumatizam
- Artroze;
- Ekstraartikularni reumatizam
- Fibroziti;
- Mioziti;
- Panikuliti;
- Posledice trauma i stanja posle preloma kostiju i hirurških intervencija na koštano-zglobnom sistemu
- Neurološka oboljenja
- Neuralgije;
- Ginekološka oboljenja
- Zapaljenjski procesi nespecifične prirode u smirenom stanju (Adnexitis chr, Parametritis chr.);
- Ovarijalne disfunkcije praćene hipoplazijom genitalnih organa i poremećajima menstruacije;
- Izvesni oblici steriliteta, u prvom redu zapaljenjskog i endokrinog porekla.
- Kožne bolesti
- Psorijaza – uz istovremeno korišćenje helioterapije;
- Hronični ekcem.
Medicinske usluge
Vranjska Banja raspolaže modernim uređajima i aparatima za primenu svih oblika i metoda lečenja iz oblasti fizikalne medicine i rehabilitacije i to:
- Hidroterapija – obavlja se u kadama sa termomineralnom vodom, temperature koju podešava sam korisnik, zavisno od potrebe ili propisane terapije;
- Kineziterapija – odvija se u sali za kineziterapiju (grupna i individualna);
- Elektroterapija – koristi moderne aparate sa svim oblicima struje, kojima se vrše elektrostimulacija, galvanizacija, elektroforeza. U kombinaciji sa vodom koriste se galvanska kada i četvoroćelijske kupke;
- Magnetoterapija – niskofrekventnim, visokofrekventnim i ultravisokofrekventnim magnetnim poljem;
- Masaža – ručna, vibromasaža, podvodna masaža i biserne kupke;
- Sonoterapija – primena ultrazvuka;
- Termoterapija – aplikacija peloida po segmentima;
- Fototerapija – primena UV i IC zraka;
Specijalna bolnica za rehabilitaciju raspolaže stručnim kadrom lekara:
- Troje lekara specijalista fizikalne medicine i rehabilitacije;
- Jedan lekar specijalista – reumatolog;
- Viši fizioterapeuti, fizioterapeuti i medicinske sestre.
Konsultativna služba iz ortopedije i neurologije odvija se u saradnji sa lekarima Zdravstvenog centra Vranje.
Organizovana je celodnevna zdravstvena zaštita.
Smeštaj
Objekat raspolaže brojem od 120 postelja, raspoređenim u jednokrevetnim i dvokrevetnim sobama, sa kupatilom i kablovskom televizijom. Postojeći kapaciteti su poslednjih godinu dana nedovoljni za veliko interesovanje pacijenata i turista iz zemlje i inostranstva. Samo u 2019. godini u ustanovi je boravilo 3000 gostiju i ostvareno je rekordnih 35.000 bolesničkih dana. Popunjenost kapaciteta je 90–100% tokom cele godine.
U toku 2019. godine u mnogo šta je investirano – počev od lift-stolice za nepokretne pacijente, preko pravljenja kade kraljice Drage i Kraljevskog apartmana, zamene kompletne stolarije po sobama, do proširenja palete medicinskih usluga. Nabavljeni su i najmoderniji aparati za fizikalnu medicinu, kakav je Shock Wave aparat.
U toku je izrada projektno-tehničke dokumentacije za proširenje kapaciteta, odnosno za izgradnju deset novih apartmana, za šta je jedan deo sredstava dobijen od Ministarstva turizma.
Sve aktivnosti koje sprovode menadžment i zaposleni u ustanovi usmerene su na podizanje medicinskih, ugostiteljskih i ostalih usluga.
U sklopu objekta nalazi se i moderan restoran u kome se služe domaći specijaliteti i hrana prilagođena potrebama gostiju.
Napomena: sve sobe su opremljene kablovskom TV i u svim sobama je omogućeno korišćenje besplatnog WiFi interneta.